Osiedle robotnicze
Powstanie osiedli robotniczych w obrębie Ołtaszyna
w latach 20. i 30. XX wieku
Pierwsza znacząca zmiana w zagospodarowaniu przestrzennym wsi ma miejsce w latach 20. XX wieku. Była ona ściśle związane z Wrocławiem. Okazało się, że ze wszystkich wielkich niemieckich miast to właśnie jest najgęściej zaludnione i ma najgorsze warunki mieszkaniowe. Starano się rozwiązać ten problem poprzez wznoszenie na obrzeżach miasta osiedli prostych, funkcjonalnych oraz tanich domów. Na tych terenach taka zabudowa była nowością .
Baron von Ritchthofen-Boguslawitz podarował gminie Ołtaszyn 11 – hektarową działkę. Rozpisany został konkurs na zagospodarowanie tego terenu. Najciekawszy okazał się projekt architekta i urbanisty Ernsta Maya .
Efekt jego pracy można oglądać do dziś.
pierwotny szkic osiedla
Nie zachowały się do naszych czasów wszystkie domki, jednak nawet to co pozostało z „Osiedla na Błoniu” oddaje prostotę, ale i wyrafinowanie zastosowanych rozwiązań.
Zawarte są tu wszystkie ważne cechy kompozycji tego typu osiedli. Centralną częścią założenia jest zielony plac otoczony przez 36 domów. Zielony skwer miał być w założeniach miejscem integracji mieszkańców, placem zabaw dla dzieci lub miejscem wypasu zwierząt. Domy zajmowały 1400 metrowe działki. Przeważnie były parterowe z mieszkalnym poddaszem. Forma tych budynków jest bardzo charakterystyczna. Szczególną uwagę zwraca wygięty dach pokryty czerwoną dachówką, sięgający prawie ziemi. Przyziemia były wymalowane na czarno smołą co miało zapobiegać wilgoci. W bocznej ścianie szczytowej znajdowało się wejście oraz okna. W bocznych ścianach były także wąskie okienka. Do każdego domku przynależał ogród. Dwie sąsiednie działki miały wspólną studnię.
Osiedle przez mieszkańców później było nazywane „kozim osiedlem”. Nazwa ta pojawiła się w związku z faktem, że w założeniach domki nie miały numeracji. Poszczególne budynki były oznakowane malowanymi emblematami z wizerunkami zwierząt oraz różnych symboli.
Ryc. 13. Identyfikatory nad wejściami do domów na Ołtaszynie malowane przez Lotte Hartmann.
Wg. Schlesisches Heim,1922 r.
Źródło: artykuł Kononowicz W. Ołtaszyn i Sęplno – dwa osiedla okresu międzywojennego.
Przez wieki zabudowa zlokalizowana była głównie na północ od dawnego założenia wiejskiego. „Osiedle na Błoniu” znajduje się we wschodniej części założenia. Resztę zajmowały rozległe pola uprawne.
W lat 30. XX wieku nastąpiła częściowa parcelacja pól uprawnych. Efektem tego było wytyczenie pierwszej siatki ulic na południe od starej wsi. Przy tych drogach zaczęły powstawać domostwa. Obecne ulice Łubinowa na północy oraz Adm. J. Unruga na południu są pozostałością dawnych dróg wiejskich lub miedz. Stanowiły linię końcową pól uprawnych. Wskazuje to na łanowy układ pól na obszarze Ołtaszyna, zarówno w kierunku północnym jak i południowym od centralnego założenia wsi. Przy tych drogach zaczęły powstawać domostwa.
Pojedyncze, rozproszone budynki widoczne są na kolorowym planie z 1934 roku. Zaznaczony jest tu budynek szkoły ewangelickiej, który został wybudowany w 1900 roku. Brak natomiast tych budynków np. przy obecnej ulicy Adm. J. Unruga, których budowa rozpoczęła się w latach 30. XX w.
Rozpoczyna się proces zabudowy domami jednorodzinnymi, parterowymi. Ustawione są głównie szczytowo, a pokrycie ich stanowi dach dwuspadowy. Są bardzo proste i dosyć jednolite w swej formie. Mają mieszkalne poddasze. Dach, co jest widoczne nawet obecnie, jest wykonany z dachówki ceramicznej.
Zabudowa nowo wydzielonej przestrzeni jest rozproszona i chaotyczna. Grupy tego typu domków są zlokalizowane przy obecnej ulicy T. Kutrzeby (dawnej drodze wiejskiej do wsi Wysoka) oraz przy ulicy Krynicznej, M. Nenckiego, Traktorowej i wówczas najbardziej na południe wysuniętej ulicy Adm. J. Unruga.
Wiele z tych zabudowań zachowało się do naszych czasów w prawie niezmienionej formie. Część popada w ruinę. Bardziej zapobiegliwi właściciele podejmują próby odnowienia, unowocześnienia bez zmian w samej bryle budynku. Wprowadzają elementy odświeżające i wzbogacające wygląd domu.
Dzieki pomocy mieszkańca naszego osiedla Pana Czesława Webera udostepniam zdjecie z jego albumu – bardzo ciekawy widok na osiedle.
Zdjecie to samo w sobie jest kopalnia informacji o – komunikacyjnym układzie ulic obecnie Kurpiów i Grota – Roweckiego, ale naciekawszy jest
widok na dziure w ziemi w rejonie górnym zdjecia, zapewne do tego jeszcze wrócimy. Dziekuje za zdjecie.
